چین مانۆڕى دیبلۆماسى ئەنجام دەدات

(0) / / جهان / زایەڵە چین مانۆڕ


Feb 17, 2023

قەبارەی فۆنت:

زایەڵە - شوان جاف چاودێری سیاسی  بە زایەڵەی  ڕاگەیاند،  دیپلۆماتکاری باڵای چین بەم نزیکانە سەردانی ڕووسیا دەکات. گەشتەکەی وانگ یی کە فەرەنسا و ئیتاڵیا و هەنگاریاش لەخۆدەگرێت، لە کاتێکدایە کە پەیوەندییەکانی نێوان چین و ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا ئاڵۆزە.
بە پێی ڕاپۆرتی سی ئێن ئێن، دیپلۆماتکاری باڵای چین لەم مانگەدا سەردانی ڕووسیا دەکات، وەزارەتی دەرەوەی چین ڕایگەیاند کە یەکەم سەردانی بەرپرسێکی باڵای چینە بۆ ئەو وڵاتە لە دوای دەستپێکردنی شەڕی ئۆکرانیا.وانگ یی، کە مانگی ڕابردوو وەک سەرۆکی ڕاوێژکاری سیاسەتی دەرەوەی چینی شی جینپینگی سەرۆکی چین دەستنیشانکرا، لە میانی گەشتێکی نێودەوڵەتی بۆ ماوەی هەشت ڕۆژە سەردانی ڕووسیا دەکات کە لە ڕۆژی سێشەممەوە دەستپێدەکات و هەروەها فەرەنسا و ئیتاڵیا و هەنگاریاش لەخۆدەگرێت و لە داهاتووشدا گفتوگۆیەک لە کۆنفرانسی ئاسایشی میونشن دەکات کۆتایی هەفتە کە ڕەنگە وەزیرەکە بەشداری بکات وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا ئەنتۆنی بلینکن.
وتیشی،  گەشتەکەی بۆ دەرەوەی وڵات یەکەم گەشتی وانگ دەبێت دوای جێهێشتنی پۆستەکەی وەک وەزیری دەرەوە و وەرگرتنی ڕۆڵی نوێی خۆی، هەروەها دەتوانێت تاقیکردنەوەیەک بۆ توانای دیپلۆماتکارەکە دابین بکات بۆ هاوسەنگکردنی پەیوەندییە نزیکەکانی پەکین لەگەڵ مۆسکۆ، هاوکات هەوڵی بەرزکردنەوەی وێنە و پەیوەندییەکانی چین لە ئەوروپا و  ئەمریکا.ئامادەبوونی وانگ لە کۆنفرانسی ئاسایشی میونشن کە بڕیارە بلینکن بەشداری تێدا بکات، ڕەنگە دەرفەتێک بۆ یەکەمجار بەو دوو کەسە بە شێوەیەکی ڕاستەوخۆ ببینێت، دوای ئەوەی جارێکی دیکە گرژییەکانی ئەمریکا و چین هەڵگیرسانەوە، دوای ئەوەی باڵۆنێکی چاودێری چینی لە کۆتایی مانگی ڕابردوودا هاتە ناو ئاسمانی ئەمریکاوە.کاردانەوەکانی باڵۆنەکە خێرا بوون، واشنتۆن چینی تۆمەتبار کرد بەوەی سەرپەرشتی بەرنامەیەکی چاودێری نێودەوڵەتی دەکات، پەکین ئەو تۆمەتانەی ڕەتکردەوە.
ڕونیشیکردەوە،  هەروەها ئەم ڕووداوە کاریگەرییەکی دەستبەجێی لەسەر ئەوە هەبوو کە وەک دەرفەتێک بۆ ئەمریکا و چین سەیر دەکرا بۆ سەقامگیرکردنی پەیوەندییەکان، چونکە بلینکن سەردانێکی چاوەڕوانکراوی سەرەتای مانگی شوباتی بۆ پەکین دواخست دوای ئەوەی بەرپرسانی ئەمریکا ڕایانگەیاند کە شوێنپێی باڵۆنەکە دەگرن.نێد پرایس، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا، دووشەممە ڕەتیکردەوە پشتڕاستی بکاتەوە کە بلینکن بەشداری کۆنفرانسی میونشن دەکات و ڕایگەیاند، بڕیارە هیچ کۆبوونەوەیەک لەگەڵ بەرپرسێکی چینی ئەنجام نەدرێت. بەڵام ئاماژەی بەوەشکرد، ئەمریکا "هەمیشە بژاردەدیپلۆماسییەکانی هەڵدەسەنگێنێت"، لەنێویاندا کۆبوونەوە لە وڵاتانی سێیەم.
ئەوەشی خستەڕو، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی چین وانگ وێنبین باسی هیچ دیدارێکی ئەگەری لەگەڵ بلینکن نەکرد کاتێک پلانەکانی گەشتەکەی وانگ یی لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا لە ڕۆژی دووشەممەدا ڕاگەیاند.وتەبێژەکە ئاماژەی بەوەشکردووە، بەرنامەی گەشتەکەی وانگ دەرفەتێک بۆ چین دەڕەخسێنێت کە کار بۆ "پێشکەوتنی نوێ لە پەیوەندییە دووقۆڵییەکان" لەگەڵ فەرەنسا، ئیتاڵیا و هەنگاریا بکات، هەروەها "متمانەیەکی ستراتیژیی یەکتر لەنێوان چین و یەکێتی ئەوروپا بەرزبکاتەوە".پەیوەندی چین لەگەڵ ئەوروپا لە دوای شەڕی ئۆکرانیا کەوتە ژێر فشارێکی زۆرەوە. پەکین ڕەتیکردۆتەوە بە ئاشکرا ئیدانەی ئۆپەراسیۆنی سەربازی ڕوسیا بکات، یان پاڵپشتی زۆرێک لەو کردەوانە بکات کە دژی ڕوسیا لە نەتەوە یەکگرتووەکان ئەنجام دەدرێت. هەروەها چین لە ماوەی مانۆڕە بەرفراوانەکاندا بەردەوام بوو لە هاوبەشیکردن لەگەڵ سوپای ڕووسیا، هاوکات ئاستی بازرگانی و کڕینی سووتەمەنی لە مۆسکۆوە بەرزکردەوە.بە گوتەی وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی چین، سەردانەکەی وانگ بۆ مۆسکۆ دەرفەتێک بۆ چین و ڕووسیا دەڕەخسێنێت کە زیاتر پەرە بە هاوبەشی ستراتیژی خۆیان بدەن و "بیروڕا ئاڵوگۆڕ بکەن" سەبارەت بە "پرسە گەرمە نێودەوڵەتی و ناوچەییەکان کە نیگەرانی هاوبەشیان هەیە"، کە دەستەواژەیەکی باوی زۆرجار بۆ ئاماژەکردن بەکاردەهێنرێت بۆ بابەتەکان لەوانەش شەڕی ئۆکرانیا.وەزارەتی دەرەوەی چین ئاماژەی بەوە نەکردووە کە ئایا وانگ چاوی بە ڤلادیمێر پوتین سەرۆکی ڕووسیا دەکەوێت یان نا.هەروەها ڕەنگە سەردانەکەی وانگ پێشبینی سەردانێکی دەوڵەتی شی جینپینگ سەرۆکی چین بۆ مۆسکۆ لە کۆتایی ئەمساڵدا بکات. پوتین لە میانی پەیوەندییەکی کۆتایی ساڵی نێوان هەردوو سەرۆکدا بانگهێشتەکەی بۆ شی درێژکردەوە، بەڵام تا ئێستا وەزارەتی دەرەوەی چین هیچ پلانێکی پشتڕاست نەکردووەتەوە.
کامەران  کەریم