چاودێرێکی سیاسی بۆزایەڵە: ڕۆژی قودس کراوەیە بۆموسڵمان و ناموسڵمان

زایەڵە - شوان جاف چاودێری سیاسی بەزایەڵەی ڕاگەیاند، ڕۆژی جیهانی قودس بە فارسی ڕۆز جەهانی قودس، یان ڕۆژی جیهانی شاری قودسی پیرۆز، ڕووداوێکی ساڵانەی دژایەتی داگیرکردنی قودس لەلایەن ئیسرائیلەوەیە. خۆپیشاندانی دژە زایۆنیستی لەم ڕۆژەدا لە بەشێک لە وڵاتانی عەرەبی و ئیسلامی و کۆمەڵگە ئیسلامی و عەرەبییەکانی جیهاندا کۆدەکرێنەوە و بەڕێوەدەچن، بەڵام بە تایبەتی لە ئێران کە یەکەم کەس بوو ئەو بۆنەیەی پێشنیار کرد. هەموو ساڵێک لە کۆتا هەینی مانگی پیرۆزی ڕەمەزان، واتە هەینی هەتیو یان هەینی ماڵئاوایی بەڕێوەدەچێت.

ڕاشیگەیاند؛ ڕۆژی قودس جەژنێکی ئایینی ئیسلامی نییە بەڵکو بۆنەیەکی سیاسییە کە کراوەیە بۆ هەردوو موسڵمان و ناموسڵمان و بەمجۆرە ئاهەنگەکە لە ئیسلامدا واجب نییە.ڕوانگەیەکی مێژوویی لە دوای داگیرکردنی فەلەستین لە ساڵی ١٩٤٨ی زایینیەوە، خەمی موسڵمانان بە گشتی و شیعەکان بەتایبەتی بەرەو دۆزینەوەی ڕێگاچارەیەک بۆ ئەم پرسە بووە، پێش سەرکەوتنی شۆڕشی ئیسلامی لە ئێران - بە تایبەت ڕێکخراوی ڕزگاریخوازی فەلەستین- عەرەبەکان پێشتر دەیانکرد ساڵانە لە مانگی تشرینی یەکەمدا ئاهەنگی سەرکەوتنیان بەسەر ئیسرائیلدا دەگێڕن لە شوێنێکدا کە ئەوکات بە شەڕی کەرامەت ناسرابوو، لە ڕۆژێکدا بە ناوی "ڕۆژی کەرامەت"، بە "ڕۆژی فەلەستین"یش ناسرابوو، و ئاهەنگگێڕانەکەی بەردەوام بوو تا دوای ماوەیەکی کەم لە سەرکەوتنی شۆڕش، بەڵام دواتر لەبیرکرا و ڕۆژی قودس زاڵ بوو. هه ڕوه ها پرسی فەلەستین له سه ڕه تاوه یه کێک له میحوه ڕه کانی شۆڕشی ئیمام خومەینی بوو و دوای سه ڕکه وتنی شۆڕش، به فه ڕمی ڕایگه یاند که کۆماری ئیسلامی ئێران، ئیسرائیل وه ک ده وڵه ت ناناسێت، بۆیه باڵوێزخانه ی ئیسرائیل لە ئێران گۆڕدرا بۆ بارەگای ڕێکخراوی ڕزگاریخوازی فەلەستین.

وتیشی، پێشنیاری ئیمام خومەینی کاروانی ئاهەنگگێڕان بەم ڕۆژە لە دوای شۆڕشی ئیسلامیی ساڵی ١٩٧٩ بۆ یەکەمین جار لە ئێران سەری هەڵدا و ئەم ڕێوڕەسمە پێشنیاری ئیمام خومەینی ڕێبەری مەزنی ئینقلابی ئیسلامی ئەوکات لە ئێران لە مانگی ئابی ئەو ساڵەدا بوو کە وتی، داوا لە موسڵمانانی جیهان دەکەم کە کۆتا هەینی ئەم مانگە پیرۆزەی ڕەمەزان تەرخان بکەن بۆ ئەوەی ببێتە ڕۆژی قودس، هەروەها هاودەنگی نێودەوڵەتی موسڵمانان ڕابگەیەنن بۆ پشتیوانی لە مافە ڕەواکانی گەلی موسڵمان لە فەلەستین. ساڵانێکی زۆرە موسڵمانان ئاگادار دەکەمەوە لەو مەترسییەی ئیسرائیلی قۆرخکار کە ئەمڕۆ هێرشە دڕندەکانی خۆی بۆ سەر خوشک و برا فەلەستینییەکانمان چڕتر دەکاتەوە و بە تایبەتی لە باشووری لوبنان بەردەوامە لە بۆردومانکردنی ماڵەکانی فەلەستینییەکان بە هیوای چەقاندنی فەلەستینییەکان کێشە. وە داوا لە هەموو موسڵمانانی جیهان و حکومەتە ئیسلامیەکان دەکەم کە بەیەکەوە کار بکەن بۆ بڕینی دەستی ئەم قۆرخکارە و لایەنگرانی. بانگهێشتی هەموو موسڵمانانی جیهان دەکەم کە ڕۆژی جیهانی قودس لە کۆتا هەینی مانگی ڕەمەزانی پیرۆزدا دیاری بکەن و هەڵیبژێرن - کە خۆی لە خۆیدا قۆناغێکی دیاریکەرە کە دەتوانێت فاکتەری دیاریکەری چارەنووسی گەلی فەلەستینیش بێت و لە ماوەی.مەراسیمێک کە هاودەنگی موسڵمانان لە سەرانسەری جیهان نیشان دەدات، پشتگیری خۆی بۆ شەرعیەتی مافەکانی گەلی موسڵمان ڕادەگەیەنێت. لە خودای باڵادەست و مەزن دەپاڕێمەوە کە سەرکەوتن بە موسڵمانان بەسەر بێباوەڕاندا ببەخشێت،لەم ساڵانەی دواییدا ئەم بۆنەیە لەنێو موسڵمانان و وڵاتانی غەیرە موسڵمان تەنانەت لە ئەمریکاشدا بڵاوبووەتەوە. لە ئێستادا بەشداریکردن تەنها بە عەرەب یان موسڵمان سنووردار نییە، بەڵام هەندێک کەسی غەیرە موسڵمانیش بەشداری تێدا دەکەن لەنێویاندا جولەکەکانی ئۆرتۆدۆکسی دژە زایۆنیستی ناتۆری کارتا.

ئەوەشی خستەڕو، ڕێوڕەسمەکان لەم ڕۆژەدادەرکردنی بەیاننامەی جیا لە لایەن کاربەدەستانی ئایینی و زانایانی باڵا لە ئێران و وڵاتانی جۆربەجۆر کە داوا لە خەڵکی هەموو نەتەوەکان و هەموو موسڵمانان دەکات بە شێوەیەکی بەرفراوان و بەرفراوان بەشداری ڕێپێوانەکان بکەن کە لە ڕۆژی هەینی بە بۆنەی ڕۆژی جیهانی قودسەوە دەست پێدەکات. ئایەتوڵڵا سەید عەلی خامنەیی ڕێبەری ئینقلابی ئیسلامی داوای لە موسڵمانان کرد لە گردبوونەوەکانی ڕۆژی جیهانی قودس بۆ بەرگری لە گەلی ستەملێکراوی فەلەستین کۆببنەوە.خۆپیشاندان و ڕێپێوانی جەماوەری لە سەرانسەری جیهاندا لە بەیانی زووەوە تا گەیشتنە مزگەوت و مزگەوتەکان و لە هەندێک وڵاتدا خۆپیشاندانەکە تەنها لە دوای نوێژی هەینی سنوردار بوو.هاواری ئیدانەکردن و ئیدانەکردنی زایۆنیزم و داگیرکاریی زایۆنیستەکان هەیە.دروشمی سەرەکی لەم بۆنەیەدا بریتییەلە “مەرگ بۆ ئیسرائیل” یان “دابەزین لەگەڵ ئیسرائیل ،وتار و لێدوان لە کەسایەتی و بلۆکەکانی حزبی ئیسلامی و سیاسی پێشکەش دەکرێت.ئەم بۆنەیە زۆرجار - بە تایبەت لە ئێراندا  سەرنجی میدیا و ڕوماڵی میدیای جیهانی بەدەست دەهێنێت.عەرەبی پشتگوێ بخە.

ئاژانسی هەواڵی دوڵەتى  میسر بانگەشەی ئەوە دەکات کە بانگهێشتنامەکەی ئێران لە هەندێک وڵاتی عەرەبیدا جەماوەری نەبووە، بەتایبەتی وڵاتانی کەنداو کە پەیوەندییەکانیان لەگەڵ تاران بەهۆی چەندین جیاوازی ئایدیۆلۆژی وسیاسییەوە تێکچووە، بۆیە بەشداریکردن لەو وڵاتانەدا سنووردارە بۆ هەندێک لە شیعەکان، کە سەر بە ئێرانن لە سوریا، لوبنان، یەمەن و بەحرەین، هەروەها بەشێک لە چالاکوانانی پشتیوانی لە دۆزی فەلەستین لە تونس و مەغریب.

کامەران کەریم