زایەڵە - عەبدولڕەحمان عەلی ڕەزا نوسەر لەهەرێمی کوردستان بە زایەڵەی ڕاگەیاند: لە ئێستادا حکومەتی هەرێم گیرۆدەی چەندین تەنگەژە و قەیرانی جۆراوجۆر بۆتەوە بەجۆرێک قەیرانێکی بچوکی بۆچارەسەرنەکراوە، لەولاوە قەیرانێکی بچوکی بۆگەورە دەبێت.
ڕاشیگەیاند: ئەوەی تەواو حکومەتی گیرۆدە کردوە و بڕسکی لە فەرمانبەر و موچەخۆران بڕیوە قەیرانی دارایی و دابینەکردنی موچەیە. ئەو قەیرانی داراییەی لە ئێستادا هەیە کاریگەری، ڕاستەوخۆ و ناڕاستەوخۆی کردۆتە سەر ژیان و گوزەرانی زۆرینەی هاوڵاتیان لە موچەخۆرێکەوە تا دەگات بە بازرگان، کاسپکار، شۆفێر ودەستگێرو...هتد .
وتیشی: بەدڵنییایشەوە گەر زوو چارەسەرنەکرێت چەندین لێکەوتەی خراپ ونەرێنی لێدەکەوێتەوە یاخودسەرهەڵدەدات لەنێو کۆمەڵگەدا ،و دواتریش چارەسەروسەرکەوتن بەسەریاندا کارێکی ئاسان نابێت .لێرەدا پێویستە لەسەرۆک وجێگری سەرۆکی حکومەت ،ووەزارەتەکانی دارایی وئابوری وپلاندانان ودامەزراوەپەیوەندیدارەکانی تربپرسین گەر هاتوو پلانی ( A ) کەناردنی،شایستەداراییەکانی هەرێمی کوردستان وناردنی موچەی مانگانەی فەرمانبەرانە بەم شێوازەی ئێستا درێژەی کێشاکەزیاتر لە ( ٤٥) ڕۆژە نەتوانراوە موچەیەک دابەشبکرێت ولەوەزیاتر دەستی دەستی لەناردنی کرا پلانی ( B )تان چیە یاخود چ پلانێکتان داناوە ،چونکە لەهەموو دنیادا نەک حکومەت بەڵکودامەزراوەیەک یا کۆمپانیایەک کەلەپلانی یەکەمدا سەرکەوتونەبوو ڕاستەوخۆ پلانی دووەم وسێهەم دەخاتەکاروپلانەکەسازوئامادەیە .ئەودۆخەی لەئێستادا هەرێم پێیدا گوزەردەکات ودانیشتوانەکەی تێیدا دەژین لەهەموو ڕوویەکەوە ئێجگار قورس ومەترسیدارە ، چونکەلەهەرێمدا شتێک نیەپێی بوترێت سەروەری خاک ،ناوچەکە بۆتەشوێنی تەراتێنی هێزەهەرێمییەکان وجیهانیەکان وکوێیان بوێت هێرشی دەکەنەسەر لەپایتەختەوە تادەگات بەهەرشاروگوندێک کەخۆیان مەبەستیانە، و ڕوداوەکانی ڕۆژیش ئەوڕاستیەیان سەلماندوە،وناتوانرێت نکۆڵیان لێبکرێت .
ئەوەشی خستەڕوو:لەملاشەوە ژیان وگوزەرانی کۆی کۆمەڵگا زۆردژوارو نالەبارەو بازاڕ بەتەواوەتی ڕوولەوەستان دەکات،وجموجوڵی بازرگانیش هەنگاوبەرەودواوە دەهاوێ .( ١٠ ) ساڵی تەواوە دانیشتوانی ئەم هەرێمە ململانێی،سەختیانەلەگەڵ هەمووئەو قەیرانانەی بەڕۆکیانی گرتوە بەگشتی وقەیرانی دارایی بەتایبەتی ، بۆیەچیتر لەحەوسەڵەیاندانەماوەوبەتەواوی بڕسکیان لەبەربڕاوە ، ( ١٠) ساڵەدانیشتوانی ئەم هەرێمە باجی هەڵەیەکی گەورەوبێ پلان ودوورنەبینانەی ئێوەدەدات کەبێ دیراسەکردن و وردبونەوە لەدەرئەنجامەکانی بڕیاری ئابوری،سەربەخۆتاندا،وئەوەش ئەنجامەکەیەتی کەچ دۆخێکی لەسەر خاک وخەڵکی هەرێم دروستکردوە .ئاخەرناکرێت لەم هەرێمەدا کەقەیران بارانکراوەو هێندەی نەماوەژیان بوەستێت،ئێوەی حوکمڕان ودەسەڵاتداران هێندەبێ پاک وکەمتەرخەم بن لەئاستیدا ،و جارجارە سوپاسێکی خەڵک و خۆڕاگرییەکەیان دەکەن کەئەوە هیچ لەژیان وگوزەرانیان ناگۆڕێت .زەمەنیش سەلماندی کەهیچ وڵاتێکی جیهانی وناوچەیی دۆستی هەمیشەیی خاک وخەڵکی کوردستان نیە، تەنها خەڵکەکەی خۆی نەبێت بەڵام،ئێوەهێندەبارگرانیتان بۆدروستکردن ،وباری سەرشانتان قورسکردوە کەبەتەواوی لەژیان بێزاربون .لەئێستاشدا نەناردنی شایستەداراییەکانی هەرێمی کوردستان چەندە پەیوەندی بەهەڵەلەلیستی موچە ، نەبونی پارەی کاش ،و نەگەیشتنەبەڕێککەوتنی یەکجاری دەهێندە زیاترپەیوەندی بەو پەرتەوازەیی وبێسەروبەرییەی نێوماڵی کوردەوەهەیەکەئێوەدروستتانکردوە،وبەرپرسیاری ئێستاوئایندەیشن لەهەر ڕوداووپێشهاتێکدا کەدێتەپێش لەهەرێم .
هێمای بەوەشکرد: بۆیەدۆخی خاک وخەڵکی هەرێم هێندەخراپ وشپرزەیە پێویست بوو بەرپرسانی ئەم هەرێمە بژاردەیان هەبوایەبۆ ڕووبەڕووبونەوەی ئاڵەنگارییەکانی ڕۆژ نەک بەوشێوازەی ئێستا هەردەڵێی نابایان دیوەونەباران .ئێوەبەشێکی گرنگی پۆستەکانی حکومەتی ناوەندیتان لایەوەک ( سەرۆک کۆمار ، وەزارەتی دەرەوە ، جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەران ،وچەندین وەزیروجێگروپلەی باڵای) تر وبەردەوامیشن لەوەرگرتنی پۆستی نوێ بۆچی ڕۆژێک لەڕۆژان وەک فشارێکی بەهێز هەڕەشەی کشانەوەتان نەکرد لەوحکومەتەی کەخۆتان ڕۆڵی سەرەکیتان بینی لەبنیادنانیدا بۆچارەسەرکردنی هەمووکێشەوگرفتەکان کەهەیەلەنێوان هەرێم وناوەنددا ، یان ئێوەش لەنێوان خورماومێوژەکەدا ناتوانن دەستبەرداری هیچیان ببن، وحەزبەخورمژەکەدەکەن .
کامەران کەریم
