قدرت نرم از اربیل تا رم / بختیار شاخی

زایلە - روز پنجشنبه 13 آوریل 2023 (24 فروردین 1402)، «نیچیروان بارزانی» رئیس اقلیم کردستان، در شهر رم پایتخت ایتالیا حضور داشت. این استقبال رسمی و پرافتخاری که از رئیس اقلیم کردستان انجام گرفت؛ برای مردم کردستان خیلی ارزشمند و مایه امیدواری و خوشحالی بود، تا این اندازه و بیشتر هم، نزد رفیقان و نارفیقان هم مایه تأمل و واکاوی بود. در حقیقت، این استقبال در عالی‌ترین سطح رئیس کشورها صورت گرفت، آن هم کشورهای تأثیرگذار، نه اقلیمی که تعدادی از طرف‌ها خواب‌های بدی برای آن دارند.

در این مدت اخیر، اقلیم کردستان تحت فشار اقتصادی و سیاسی و نیز تصمیم‌گیری درباره توقف صادرت نفت اقلیم کردستان قرار گرفته بود و در عین حال، تعدادی اظهارنظر و همچنین گزارش‌های جهت‌دار و تلاش برای تضعیف‌کردن جایگاه اقلیم، نتوانست اراده اقلیم کردستان را در هم بشکند. تحرکات دیپلماتیک رئیس اقلیم کردستان با بغداد و خارج و همچنین عکس‌العمل سریع و دقیق حکومت اقلیم کردستان با وضعیت جدید و رسیدن به توافق با بغداد، کارهای هوشمندانه‌ای بودند که نشان‌دهنده رشد سیاسی و تجربه حکمرانی در اقلیم کردستان است.

با نگاه به این وضعیت، برای من به عنوان یک ناظر سیاسی، دیدارهای روز 13 آوریل 2023 (24 فروردین 1402)، یادآور دیدار 2 دسامبر 2017 بود؛ که آن روز کردستان، در وضعیت سخت تحریم دیپلماتیک، تهدید، شاخ و شانه کشیدن و حرکات انگشتان سه‌شنبه‌های نخست وزیر آن زمان عراق و همچنین بستن خطوط هوایی و مرزها قرار داشت. ولی در آن روز، رئیس مکرون در کاخ الیزه؛ در استقبالی نایاب و افتخارآمیز از «نیچیروان بارزانی» که در آن زمان، نخست وزیر اقلیم کردستان بود، به بغداد و هم‌پیمانانش گفت: اقلیم کردستان برای دنیای آزاد حائز اهمیت است و ما آن را حفظ می‌کنیم.

در دیدارهای «نیچیروان بارزانی» رئیس اقلیم کردستان در رم، با پاپ و نخست وزیر واتیکان، نخست وزیر ایتالیا، رئیس پارلمان و وزیر خارجه این کشور؛ دو طرف درباره موضوعات بسیار ارزشمندی به گفت‌وگو پرداختند، که بیشتر آنها همان پیام‌هایی را برای همه در بر دارد که اهمیت اقلیم کردستان و حمایت از اقلیم کردستان را نشان می‌دهد. همچنین برای داخل اقلیم کردستان هم بایستی پیامی داشته باشد و آن پیام این است که رئیس پارلمان ایتالیا در دیدار با رئیس اقلیم کردستان گفت: «مردم کردستان، باید به خودشان افتخار کنند.»   

این پیام، برای تک‌تک مردم کردستان؛ بیشتر از یک پیام، حائز اهمیت است، مردمی که رودخانه‌ای از خون را برای آزادی اهدا کرده و بر ضد ظلم و ستم و بیداد قیام کرده‌اند و همانطور که مسئولان کشورهای مختلف ابراز می‌دارند: «به نمایندگی از همه جهان، در برابر ترور و تروریست‌ها ایستاد و بزرگترین گروه تروریستی را در خاک کردستان شکست داد»، چرا باید اعتقادش به قدرت، توانایی‌ها و سرنوشت خودشان تضعیف شود؟ مردم کردستان که می‌بیند از طرف کشورهای قدرتمند و مهم دنیا به شیوه‌ای رسمی و همچون رئیس کشورها از رئیس اقلیم کردستان استقبال می‌شود و پیام حمایت مسئولان عالی‌رتبه این کشورها درباره کردستان را می‌شنود، به چه دلیل باید حس عدم اعتماد به نفس را داشته باشد و الان هم مشغول خودخوری و شکست و تضعیف دیگری باشد؟ به چه دلیل، این جایگاه و شهرت زیبای اقلیم کردستان با زندگی مسالمت‌آمیز و شجاعت پیشمرگه مایه مباهات و افتخار نباشد و با همدیگر برای تقویت آن تلاش نکنیم؟

بایستی به یاد داشته باشیم که اگر چه بعد از قیام سال 1991، بخصوص بعد از کوچ اجباری و دسته جمعی کُردها، حفظ خاک کردستان تنها از دید و منظور انسان دوستانه و کمک به مردمی آواره و ستمدیده صورت گرفت؛ ولی در سال‌های بعد، همدلی و زندگی مسالمت‌آمیز و آشتی‌جویانه اقوام کردستان و اسکان هزاران آواره و وجود تجربه دمکراسی که شهرت اقلیم کردستان را آوازه جهان کرد و بعدها در شکست‌دادن داعش به قله خود رسید. در حال حاضر هم، همزمان با حفظ تمام دستاوردهای ارزشمندی که به دست آمده؛ ضروری است که پایه‌های رشد و توسعه اقلیم کردستان تقویت شوند. 

تحرکات کنونی دیپلماتیک رئیس اقلیم کردستان، هم‌تراز با گفت‌وگوهای حکومت اقلیم کردستان با بغداد، شانه‌به‌شانه دستاوردهای ارزشمند همدلی در میان اقوام کردستان و نیز فرهنگ زندگی مسالمت‌آمیز و آشتی‌جویانه، اساس اصلی قدرت نرم (soft power) را تشکیل می‌دهند. قدرتی که برای ادامه حمایت دنیای آزاد، حفظ و پیشرفت حقوق اساسی، یکسانی گروه‌های سیاسی و همچنین یکپارچگی جامعه کردستان، تا تأمین آسایش و زندگی آرام، خیلی ضروری و حائز اهمیت است.