هراس ترکیه از چنددستگی احزاب سنی در عراق؛ آیا ترکیه برای مقابله با گروه‌های مقاومت عراق تلاش می‌کند؟

زایلە  - مؤسسه واشنگتن در گزارشی آورده که انتخاب هاکان فیدان رئیس سابق دستگاه اطلاعاتی ترکیه به‌عنوان وزیر خارجه جدید این کشور توسط رجب طیب اردوغان روی سیاست خارجی آنکارا در قبال عراق تأثیر خواهد گذاشت. به گفته این مؤسسه این اقدام از یک‌سو در راستای تداوم نفوذ ترکیه به‌ویژه در شمال عراق و از سوی دیگر به‌منظور مقابله با گروه‌های مقاومت عراق انجام شده که پیوسته مخالفت خود را با حضور نظامی ترکیه در خاک این کشور نشان می‌دهند.

این مؤسسه ادامه داده که هاکان فیدان به‌عنوان رئیس سابق دستگاه اطلاعاتی ترکیه بر روند تشکیل ائتلاف “السیادة” اشراف داشته و در نشست‌های مختلفی که برگزارشده توانسته خمیس الخنجر و محمد الحلبوسی را قانع کند که به این ائتلاف ملحق شوند که بعدها به جزئی از ائتلاف “ادارة الدولة” تبدیل شد.

مؤسسه آمریکایی اظهار کرده که در زمان کنونی ترکیه نگران است که هرگونه چنددستگی در میان بلوک سنی عراق نقش آنکارا در این کشور را در آینده دچار مشکل کند. به همین دلیل مهم‌ترین اولویت فیدان در این خصوص این است که وضعیت کنونی احزاب سنی را به همین شکلی که هست حفظ کند، به‌ویژه که در حال حاضر اردوگاه سیاسی این احزاب شاهد وقوع برخی تحولات است.

مؤسسه واشنگتن افزوده که اگرچه الحلبوسی لزوماً نزدیک‌ترین متحد آنکارا نیست، اما برکناری‌اش به‌طور واضح به ازکارافتادن سیاست‌های ترکیه در عراق منجر می‌شود. به همین دلیل تلاش برای حفظ یک جبهه سنی متحد و یکپارچه محور تمرکز فیدان در برهه زمانی پیش رو خواهد بود و او برای تقویت این گروه‌های سیاسی در آستانه انتخابات شوراهای استانی تلاش خواهد کرد که قرار است در ماه دسامبر 2023 برگزار شود. ازاین‌رو ترکیه تمایل بسیاری برای سرمایه‌گذاری اقتصادی و سیاسی در استان‌های سنی نشین عراق دارد، اما بدون وجود یک شریک سیاسی عراقی که بتواند فرصت را برای ورود بی‌دردسر آنکارا فراهم کند، این امر به‌راحتی در دسترس نیست.

به گفته این مؤسسه گسترش نفوذ سیاسی و امنیتی ترکیه در شمال عراق از سیاست‌های فیدان در آینده خواهد بود. درعین‌حال به نظر می‌رسد که آنکارا به معایب حفظ روابط با حزب دموکرات کردستان پی برده و در حال تلاش برای نزدیک شدن به اتحادیه میهنی کردستان است تا بتواند در روابط خود با هر یک از این دو حزب نوعی تعادل و توازن ایجاد کند. شاید این امر در نوع خود به ایجاد توازن مؤثر در روابط آنکارا و بغداد نیز برسد.

مؤسسه آمریکایی تصریح کرده که گروه‌های مقاومت عراق با عملیات مختلف و حمله به پایگاه‌های ترکیه به‌ویژه پایگاه زلیکان در شمال شرق موصل جایی که کنسولگری ترکیه قرار دارد، تا حد بسیاری نظامیان ترکیه‌ای را تضعیف کرده‌اند. به نظر می‌رسد که آنکارا عملیات نظامی و اطلاعاتی خود علیه این گروه‌ها را ادامه دهد. همچنین ممکن است دستگاه دیپلماسی ترکیه به توافق‌های گسترده‌ای با تعدادی از گروه‌های وابسته به الحشد الشعبی دست یابد که این امر به آرام‌تر شدن اوضاع کمک می‌کند.

مؤسسه واشنگتن در پایان گزارش خود آورده که با توجه به شرایط اقتصادی دشواری که ترکیه در داخل با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند، مانورهای اقتصادی فیدان در عراق در چارچوب رویکرد سیاست خارجی او از اهمیت بسزایی برخوردار خواهد بود. محور روابط اقتصادی آنکارا و بغداد پروژه “مسیر توسعه” خواهد بود که محمد السودانی نخست‌وزیر عراق آن را پیشنهاد کرده است. این پروژه عظیم، ایجاد زیرساخت‌های حمل‌ونقل را شامل می‌شود که مناطق جنوبی عراق را به مرزهای ترکیه و حتی فراتر از آن یعنی اروپا متصل می‌کند.

منبع: المعلومة / برگرفتە از مطالعات عراق