لەتیف هەڵمەت؛ ژیاننامە و ژمارە و ناوی هەموو بەرهەمەکانی

لەتیف هەڵمەت، شاعیری بەناوبانگی کورد، ژیاننامە و ژمارە و ناوی هەموو بەرهەمەکانی بڵاو کردەوە.
بەپێی ڕاپۆرتی زایەڵە، لەتیف هەڵمەت لەبارەی بڵاو کردنەوەی ژیان و بەرهەمەکانی لە ئێستادا، ئاماژەی بەوەکردووە، زۆر جار زۆر کەس لەوانەی توێژینەوە لەسەر شیعرەکانی دەکەن یاخود ڕاپۆرتی ساڵانەی تەواو کردنی زانکۆ دەنووسن، یاخود قوتابین و مامۆستاکەیان داوای ڕاپۆڕتێکیان لێدەکات لەسەر شاعیرێکی کورد، داوای ژیاننامە و ژمارەی بەرهەمە چاپکراوەکانی دەکەن، ویستویەتی بەمشێوەیە وەڵامێکی دروستیان بداتەوە.
بەپێی ناو و ژمارەی ئەو بەرهەمانەی بڵاوی کردووەتەوە، تا ئێستا ٧٩ بەرهەمی چاپ و بڵاو کردووەتەوە، لە بوارەکانی "شیعر بە کوردی و عەرەبی، لێکۆڵینەوەی عەرەبی و کوردی، شیعر بۆ منداڵان، چیرۆک و شانۆنامە، وەرگێڕان لە عەرەبییەوە". هەندێک لە کتێبەکان چەند جارێلک چاپکراونەتەوە، لە ئێستاشدا چەند بەرهەمێکی نوێی ئامادەی چاپن.
شیعرەکانی لەتیف هەڵمەت بۆ زۆرێک لە زمانەکانی جیهان وەرگێڕدراون و بڵاو کراونەتەوە، وەک "عەرەبی، فارسی، تورکمانی، ئەڵمانی، ئینگلیزی، هۆڵەندی، سویدی و فەرەنسی"
دەیان لێکۆڵینەوە بە کوردی و عەرەبی و فارسی لەسەر شیعرەکانی لەتیف هەڵمەت کراوە و چاپ و بڵاو کراونەتەوە، تا ئێستا دەیان کەس ماستەر و دکتۆرایان لەسەر بەرهەمەکانی وەرگرتووە.
لەتیف هەڵمەت بەمشێوەیە باسی ژیانی خۆی دەکات
لە ماڵێکی ڕۆشنبیردا لە دایک بووم، هەر بەهەشت نۆ ساڵی لە مەجلیسەکانی باوکمدا عاشقی شیعری حافزی شیرازی و سەعدی شیرازی و فەریدەدینی عەتار و جەلالەدینی ڕۆمی و خەیام و بێ دڵ و فیردەوسی و ابن عەرەبی بووم ...
باوکم ئەو شیعرانەی بۆ میوان و موریدەکانی دەخوێندەوە و دەیکردن بە کوردی و منیش گوێم لێدەگرت، دوای ئەوسا خۆم سەوداسەری شیعری نوێی عەرەبی و ئەوڕوپایی بووم، بدر شاکر السیاب و عبدالوهاب البیاتي وبڵند الحیدري و ادونيس و انسي الحاج و نزار قباني و محمود درويش و سميح القاسم و .. ت س اليوت و شللي و بایرون و كيتس و عزرا باوند و مايكوفسكي و بوشكين و آنا اخماتوفا و نازم حكمت و اراغون و بيكت و لوركا و الوار و رامبو و بودلير و سەدان شاعیری دیکەی کۆن و نوێ بووم .
لەناوەندی شەستەکاندا لە بەرنامەکانی خوالێخۆشبوو جەلالی میرزا کەریم و کاک عەبدوڵڵا عباس دا لەئیزگەی کوردی بەغدا وە شیعرەکانم بڵاو دەکردەوە، سوپاسی هەردووکیان دەکەم بەتایبەتی کاک عەبدوڵڵا عەباس کەزۆرترین شیعرمی بڵاودەکردەوە و شیعرەکانمی بەرز دەنرخاند و نامەی جوانی بۆ دەنووسیم و پۆستی بەغدا دەیگەیاندە دەستم لە شاری کفری و تا ئێستاش نامەکان ماون و مایەی خۆشحاڵیمن .
یەکەم بەرهەمی شیعریم ساڵی 1969 لە گۆڤاری ڕزگاری دا بڵاو بۆتەوە کە لە سلێمانی دەردەچوو، یەکەم دیوانە شیعرم بەناونیشانی خواوشارەبچکۆلەکەمان  ساڵی 1970 بە چاپگەیاندووە، یەکەم کتێبی منداڵانم ساڵی 1979 بە ناونیشانی ــ جوانترین دێ ــ بڵاوکردۆتەوە، لەساڵی 1970 ــ بووم بەئەندامی یەکێتی نووسەران.
بەرهەمە چاپکراوەکانی:
شیعر بە کوردی :
خوا و شارەبچکۆلەکەمان
ئامادەبوون بۆ لەدایکبوونێکی تر
پرچی ئەو کچە ڕەشماڵی گەرمیان و کوێستانمە
گەردەلوولی سپی
ئەو نامانەی کە دایکم نایانخوێنێتەوە
ئەو هۆنراوەیەی کە تەواو دەبێ و تەواو نابێ
وشەی جوان گوڵە گوڵ
سروودی هەژاران
ئەم ڕووبارە وشک ناکات
گورگەکانی لەتیف هەڵمەت
بیابانێکی دڕندە نەماوە ئافرەت نەبێ
ددانی پاشەڕۆژ وەکو ددانی جەنگ سپی یە
دیوانی لەتیف هەڵمەت بەرگی یەک
دیوانی لەتیف هەڵمەت بەرگی دوو
دیوانی لەتیف هەڵمەت بەرگی سێ
شیعری دژە شیعر
ئایەتە ونبۆکانی سەدەی بیست و یەک یا سوورەتی گەڕانەوە
بۆ منداڵێتی
هەور و دووناودوون کردنی دەقەکان یا سوورەتە بزر بووەکانی لەتیف هەڵمەت
دارستان هەمیشە چاوەڕوانی گەڕانەوەی باڵندە ونبۆکانێتی
ــ دیوانێکی نوێم ئامادەیە بۆ چاپ ــ
شیعر بە عەرەبی :
المدن الحدیدیة
شيخوخة كيلو باترا واطفال المطر ...
تحولات الغيوم
لێکۆڵینەوەی وێژەیی :
شیعر .. خەنافس .. تەنوورەی مینیجۆب
ئەو وشانەی دڕ بە تاریکەشەو دەدەن
سۆفی و سۆفیگەرێتی و کاریگەری هزر و ئیدی نائیسلامی
لەسەر سۆفیگەرێتی ئیسلامی
مێژووی سۆفیگەری و سۆفیگەرێتی لە مێژوودا
لە دادایزمەوە تاوەکو سوریالیزم
چۆن و چی بۆ مناڵ بنووسین
جۆرەکانی نووسین بۆ مناڵان
شیعر و چیرۆک بۆ مناڵان :
جوانترین دێ
هێلانەیەکی تر
دەنگخۆشترین مەل
مناڵ و باران
مناڵ و چۆلەکە
مناڵ و بووکە شووشە
چۆلەکەی سەر دارەکە
گوڵی ناو ئینجانەکە
گوێدرێژ و پادشا
هەڵبژاردە بۆ مناڵ و بۆ گەورە
پرسیار لە مناڵ
کاتژمێر
مشت و مڕی درەختەکان
پشیلەیەک پاسکیل لێدەخوڕێ
مانگ لە نێوانی هەزار و یەک ئەستێرەدا دەنوێ
قصص كردية للاطفال بە زمانی عەرەبی
دیوانی منداڵان بەرگی یەک
دیوانی مناڵان بەرگی دوو
کۆبەرهەمی مناڵان : ــ چوار جار چاپکراوە
هەڵبژاردە بۆ منداڵ و بۆ گەورە ..
چەندین کتێبی دیکەش و هتد ...
چیرۆک و شانۆنامە :
لاوانەوەی ئوور
فەلەستین هەمیشە نیشتمانی غەسان کەنفانی یە
بابەتی وەرگێڕدراو لە عەرەبییەوە :
شیعرئامێزی ئەورووپایی و دیکتاتۆرییەتی ڕۆح
هەر حەوت بەیاننامەی داداییەکانە و کردوومە بەکوردی ...
ئەم ژوورە هیچی تیا نیە ــ هەڵبژاردەی شیعری نوێی عەرەبی و جیهانی ..
خوایە وەرە بۆ ئەمەریکا ــ هەڵبژاردەی شیعری نوێی عەرەبی و جیهانی
مێینە هەر لەسەرەتاوەبوو ــ شیعری سعاد الصباح
سەرم وەک مناڵێک لە کۆشیدا شاردەوە ــ شیعری نزار قەبانی
هەڵەبجە ــ شیعری شاعیری ڕۆئاوای کوردستان طه خليل كردوومە بەکوردی.
هەڵبژاردەیەک لەشیعری نزار قەبانی ــ شیعری نزار قەبانی
قلوب من الزجاج ــــ گوڵدەستەیەک شیعری فۆلکلۆری کوردی یە کردوومە بە عەرەبی.
ناتالی سارۆت و هەڵچوونەکان و ڕۆمانی نوێ ــ بریتییە لە پێشەکییەک و چەند نموونەیەکی چیرۆکی دایکی ڕۆمانی نوێی جیهان ناتالی سارۆت.
ڕۆمان ــ ژنە جنۆکەکانی شێمەحموو ..سێ جار چاپکراوە و دووجار کراوە بە فارسی جاری یەکەمیان شاعیر و نووسەر خاتوو سارا قوبادی. جاری دووەمیان مامۆستا فریاد شیری دانیشتووی تاران.
شایانی باسە ئەم ڕۆمانە لەلایەن چەند نووسەری ناسراوەوە بەرز هەڵسەنگێنراوە.
لێکۆڵینەوە بەزمانی عە رەبی :
الخروج من الدوائر المربعة
سەدان دەق لە شیعرەکانم چ وەکوو کتێب و چ لە ڕۆژنامە و گۆڤار و هتد کراون بە عەرەبی و فارسی و تورکمانی و ئەڵمانی و ئینگلیزی و هۆڵەندی و سوێدی و فەرەنسی
ئەو خەڵاتانەی وەریگرتووە:
خەڵتی زێڕینی باوەگوڕ ــ لە کەرکووک
خەڵاتی زێڕینی ابراهیم احمد ـــ بلە .. لە سلێمانی
خەڵاتی ئاپیک ــ لە وڵاتی سوید بۆ مناڵان
خەڵاتی قەڵغانی زێڕینی حزبی شیوعی کوردستان لەسلێمانی.. ئەگەرچی وەکوو نوێنەری حزبەکەیان لەسەرشانۆکە گوتی لەتیف هەڵمەت لەهەموو تەمەنیا یەک خولەکیش ئەندامی حزبی شیوعی نەبووە.
چەند ڕێز لێنان و خەڵاتێکی وەزارەتی ڕۆشنبیری هەرێمی کوردستان
چەند ڕێزلێنانێکی وەزارەتی پەروەردەی هەرێمی کوردستان
چەند ڕێزلێنانێکی وەزارەتی ڕۆشنبیری عێراقی فیدڕاڵ
ڕێزلێنانم لە لایەن یەکێتی نووسەرانی عێراقی فیدڕاڵ بەهاوبەشی وەزارەتی ڕۆشنبیری عێراقی فیدڕاڵ لە فیستڤاڵێکی دووڕۆژیدا لە بەغدا.
ڕێزلێنانم لەلایەن بەشی مناڵانی کەناڵی کوردسات و دەیان ڕێزلێنانی دیکەش کە ئەوەندە زۆرن بەئاسانی ناژمێردرێن.. هتد .
لە ساڵی 2011 بانگهێشتی فیسستڤاڵی شیعری نیودەوڵەتی تاران کرام کە لە تاران و شیراز سازکرا و چەند جارێک شیعرم خوێندەوە ...
دووبارە بانگهێشی فیستڤاڵی ئەدەبی دوای جەنگی مناڵان کرام و لە تەورێز و تاران شیعرم خوێندەوە و لە تاران کۆڕێکی تایبەتیم بۆ کرا و چل پەنجا نووسەر و شاعیری ناوداری ئێران لەکۆڕەکەمدا ئامادەبوون و شیعرەکانم ڕاستە و خۆ دەکران بە فارسی .. لەڕۆژنامەی یەسنا دا بڵاو بوونەوە.
هونەرمەند و وەرگێڕی ناسراوی کورد مختار شکری پوور کۆمەڵێ شیعرمی لە کتێبێکدا بە فارسی لەچاپداوە و فلیمێکی دیکۆمێنتی ژیننامەمی ساز کردووە.
دکتۆر سامان عیزەدین و مامۆستا خاتوو گوڵاڵە كاظم و دکتۆر مظفر مصطفی و مامۆستا خاتوو ناز احمد سعید و مامۆستا شاخەوان پەشێو ... ماستەریان لەسەرشیعرەکانم وەرگرتووە.
کاک دکتۆر هاوژین سڵێوە دکتۆرای لەسەر شیعرەکانم وەرگرتووە؛ خاتوو دکتۆر شنۆ محموود دکتۆراکەی لەسەر گۆران و پیرەمێرد و منە. لە دەیان نامەی دکتۆرا و ماستەردا ئاماژە بە شیعرم کراوە یا پاژێکی بۆ شیعری من تەرخانکراوە، ئێستا چەند مامۆستایەکی دیکە لە زانکۆی کوردستان و تەورێز خەریکی خوێندنی ماستەرن لەسەر شیعرەکانم دەیان نووسەری کورد و عەرەب و فارس لێکۆڵینەوەیان لەسەر شیعرەکانم نووسیوە و بەرز هەڵیانسەنگاندووە.
کۆتایی/.