زایەڵە - شوان جاف  پارێزەری  ژینگە بەزایەڵەی ڕاگەیاند،   مەغریب ناوچەکانی سەحرا پەرە بە گواستنەوە بۆ وزەی سەوز دەدەن، پارێزگاکانی باشووری مەغریب پڕۆژەی گرنگ لە بواری وزەی نوێبووەوەدا ڕادەکێشن ووەبەرهێنانەکانیان زیاتر لە ٢٠ ملیار درهەم (نزیکەی ١.٩٧ ملیار دۆلار) تێپەڕاندووە.
ئاماژەی بەوەش دا؛ بەپێی ئەوەی لەیلا بێنالی وەزیری گواستنەوەی وزە و گەشەپێدانی بەردەوام ئاشکرای کردووە.بناڵی لە وتارێکدا لە ئەنجومەنی نوێنەران (ژووری یەکەمی پەرلەمان) ڕایگەیاند، کۆی توانای پڕۆژەکانی ژێر گەشەپێدان لە 1.6 گیگاوات تێدەپەڕێت، کە دەکاتە 36%ی کۆی توانای گەشەپێدان.وەزیر جەختی لەوە کردەوە کە پەرەپێدانی پڕۆژەی جۆراوجۆری وزەی نوێبووەوە لە باشووری شانشینی بەریتانیا سەرنجی وەبەرهێنەرانی ناوخۆیی و نێودەوڵەتی وەردەگرێت، کە بەشدارە لە ڕەخساندنی سەدان هەلی کار.
وتیشی، پڕۆژەکانی وزەی پاک لە باشووری مەغریب بەشێکن لە پلانێکی گشتگیری مەغریب کە ئامانجیەتی پشت بە وزەی نوێبووەوە لە شانشینی بەریتانیا ببەستێت بە ڕێژەی لەسەدا ٥٢ لە هەمان کاتدا کەمکردنەوەی دەردانی گازی گەرمخانەیی بە ڕێژەی لەسەدا ٤٥.٥ تا ساڵی ٢٠٣٠.بڕوانامەی سروشتی بە گوتەی پسپۆڕانی بواری ژینگە و وزەنوێبووەکان، ناوچەکانی باشووری شانشینی نوێنەرایەتی شوێنێکی ئایدیاڵ دەکەن بۆ دروستکردنی دامەزراوە بۆ پڕۆژەکانی وزەی خۆر و با بە تایبەتی.ئەم ناوچانە توانای ئیستغلالکراوی کۆی گشتی زیاتر لە ٩٠٠ مێگاوات دابین دەکەن، کە نزیکەی لەسەدا ٢١ی وزەی دامەزراو لە وزە نوێبووەکاندا پێکدەهێنێت، کە بەپێی زانیارییە فەرمییەکان یەک لەسەر سێی وەبەرهێنانەکان لە وزەی نوێبووەوە پێکدەهێنێت.پشکی وزەی با لە کۆی وزەی نوێبووەوە لە باشووری شانشینی بەریتانیا ٧٦٠ مێگاواتە، لەکاتێکدا پشکی وزەی خۆر ١٠٥ مێگاواتە.بای بیابانەکان
دریس فجێلی، بەڕێوەبەری تاقیگەی ئەندازیاری سیستەمی پێشکەوتوو لە قوتابخانەی نیشتمانی زانستەپێشکەوتووەکان لە کێنیترا، پێی وایە ئەو پڕۆژانەی وزەی نوێبووەوە کە ئەمڕۆ لە پارێزگاکانی باشوور تەواو دەکرێن، بەشدار دەبن لە کەمکردنەوەی پارەی وزە لە مەغریب کە لە سەدا ٩٠ی... پێویستی وزەی هەیە.
رونیشیکردەوە،  فەجلی دووپاتی کردەوە کە باشووری شانشینی یەکگرتوو خاوەنی بڕوانامەیەکی سروشتییە کە توانای ڕاکێشانی وەبەرهێنەرانی هەیە لە بواری وزەی نوێبووەوە، بەتایبەتی وزەی با و وزەی خۆر، کە یارمەتیدەر دەبێت لە دابینکردنی توانایەکی گرنگی بەرهەمهێنانی وزەی نوێبووەوە.وتاربێژ لە درێژەدا دەڵێت ناوچەکانی باشووری شانشینی لە باشترین ناوچەکانی جیهانن لەم بوارەدا، بە پشتبەستن بە ستاندارد و تایبەتمەندییەکان کە تایبەتمەندی ناوچەکەن، لە پێش هەموویان خێرایی با و ڕێکوپێکی.فەجلی ڕوونیدەکاتەوە، تێکڕای خێرایی با لەو ناوچانە کە گەورەترین وێستگەی کارەبای با لە ئەفریقا لەخۆدەگرێت، 9.5 مەتر لە کاتژمێرێکدا لە بەرزی 10 مەتردا، ئەمەش وایکردووە ببێتە یەکێک لە گرنگترین سەرچاوەکانی وزەی پاک لە جیهاندا.پەرەپێدانی وزەی نوێبووەوە
ناوچەکانی باشووری مەغریب لە ڕیزی ناوچە ئومێدبەخشەکان دادەنرێت لە ڕێگای گواستنەوە بەرەو وزەی پاک و بەدیهێنانی ئەو ئامانجانەی کە شانشینی یەکگرتوو لە ستراتیژی وزەی ساڵی ٢٠٠٩دا داناوە کە ٨٠ ڕێوشوێنی جیاوازی لەخۆگرتبوو.محەممەد بن عەبو شارەزای کەشوهەوا و گەشەپێدانی بەردەوام دەڵێت ئەم پڕۆژانە لە چوارچێوەی داینامیکی شانشینی یەکگرتوو لە بواری گواستنەوەی وزەدا دێن، و هاوتەریبن لەگەڵ بەڵێنەکانی شانشینی بۆ هەنگاونان بەرەو وزەی پاک و کەمکردنەوەی دەردانی گازی گەرمخانەیی.بن عەبو ڕوونی دەکاتەوە، ستراتیژی مەغریب لە بواری وزەی نوێبووەوە، کاریگەری خۆی سەلماندووە لە گواستنەوەی وردە وردە لە شانشینی یەکگرتوو لە وڵاتێکەوە کە پشت بە هاوردەکردنی پێداویستییەکانی لە نەوت و گاز دەبەستێت، بۆ ئا بەرهەمهێنەری وزەی نوێبووەوە.ئەو شارەزایە لە بواری ژینگەدا پێی وایە وەبەرهێنان لە بواری وزەی نوێبووەوە ڕەنگدانەوەی ئەرێنی دەبێت لەسەر بوارە جیاجیاکانی تر کە پشت بە وزەی پاک دەبەستن، لەوانەش شووتی ئاوی دەریا، هەروەها ڕەنگدانەوەی دەبێت لە گەیشتن بە گەشەپێدانی بەردەوام لە ڕەهەندە ئابووری و کۆمەڵایەتی و ژینگەییەکانیدا لەسەر ئاستی نیشتمانی و لە ناوچەکانی باشووری شانشینی.سەرکردایەتی لە وزەی سەوزداژمارەیەک لە پسپۆڕانی بواری وزە پێیان وایە کە مەغریب نوێنەرایەتی مۆدێلێک دەکات لە بواری وزەی وەرگیراو لە سەرچاوە سەوزەکان، بۆ چەند ڕەچاوکردنێک لەوانە،شوێنی جوگرافیای جیاواز و بڕوانامەی سروشتی بۆ بەرهەمهێنانی وزەی خۆر و با و ئاو.بوونی گەورەترین وێستگە بۆ بەرهەمهێنانی وزەی خۆری چڕ لە جیهاندا وێستگەی نور.نزیکەی ٣.٩٥ هەزارمێگاوات لە وزەی کارەبای بەرهەم هێنراو لە ساڵی ٢٠٢١ لە وزەی نوێبووەوە وەردەگیرێت.پشکی بەرهەمهێنانی
کارەبا لە سەرچاوەی وزەی نوێبووەوە لەسەدا 37 یە.هەناردەکردنی ٨٥١ گیگاوات کاتژمێر وزەی کارەبایی پاک بۆ ئەوروپا لە ساڵی ٢٠٢١.
کامەران کەریم